Dit artikel is bedoeld om stapsgewijs, elke beginner of zelfs een ervaren rc zeiler, bij het tunen van zeilrigs voldoende of zelfs nieuwe informatie te geven.
De vraag is natuurlijk … waar beginnen en hoe?
Het is zeker niet het probleem dat collega radiozeilers je willen helpen bij het afstellen van je zeilrigs, maar dikwijls is het gebrek aan goede gedocumenteerde informatie. Wanneer je hierover beschikt, kan je deze regelmatig en ook rustig bestuderen om op zoek te gaan naar wat bij je boot nog steeds fout gaat.
Het meeste kan je leren door te luisteren naar de vele tips die je collega’s je geven, wat nadien soms heel wat tijd vraagt om in praktijk om te zetten, met of zonder succes.
Ervaring opbouwen, doe je door te oefenen, maar ook door te kijken en te luisteren, hoe de anderen er in slagen tekens een goede setup te realiseren.
Breng je een wijziging aan, doe dit dan altijd met kleine stapjes. Vaar met de boot en let telkens op het verschil. Pas dan weet je welke invloed je aanpassing had en misschien nog extra nodig heeft.
Wens je deel te nemen aan wedstrijden, is het heel belangrijk veel te oefenen. Je zal snel merken of je boot voldoende competitief is tov het totale deelnemersveld.
Zelfs met een heel goede en moderne bootromp in combinatie met een perfect afgestelde zeilenset is het absoluut geen garantie op winst. Je zeilkennis, zeilervaring, fairplay, focus en tactiek zijn het meest doorslaggevend voor het eindresultaat tijdens een wedstrijd.
Zeilen doe je vooruitdenkend, niet enkel momenteel. Neem al je beslissingen ook doordacht.
Terminologie:
Wat nu volgt, zijn alle stappen die je dient uit te voeren bij het plaatsen en afstellen van je zeilenset:
De basis-trim:
- Observeer welke windkracht en richting aanwezig is. Je kan meten met een windmeter of zelfs specifieke apps op je smartphone om extra te raadplegen. Wimpels, vlaggen of bomen kan je ook als referentie gebruiken. Kijk ook een keer rond bij je collega’s welk soort zeilenset ze momenteel aanwenden.
- Plaats je boot verticaal op een stabiele bootstaander compleet met zwaard en roer. Beslis welke set zeilen je wenst te gebruiken en neem deze. Het bewaren van al je zeilensets gebeurd ook best in individuele zeilkoffers of zeiltassen om ze in goede conditie te houden.
Bij heel sterke wind is het aangeraden om toch eerst de boot plat op de grond te leggen met de neusboeg gericht naar de wind, dit om de montage iets te vergemakkelijken. Hou bij het vastnemen van de set zeilen, een goede controle over deze. Onnodige zeilkreuken door los flapperende delen zijn nadien nauwelijks nog te herstellen.
- Plaats de mast met hoofdzeil in de voorziene mastopening van de romp.
Zorg dat de mastvoet onderin goed op zijn plaats zit. Verstel de maststeun naar de middenpositie en plaats de mast er tegenaan.
- Bevestig dmv het haakje van de fokgiek het fokzeil vooraan de bootromp op de correcte positie. De achterzijde van deze fokboom blijft ongeveer 1cm vrij van de mast.
Controleer alle verticale koordjes en kabeltjes of ze niet verdraaid zijn. Indien ja, ontwar ze.
- Bevestig de achterstag met de koord- of kabellijn van het hoofdzeil aan het bevestigingspunt achteraan de bootromp. Span de koord heel lichtjes op zodanig dat het haakje aan het uiteinde op zijn plaats zit en blijft.
Controleer hierna of er getwiste koorden die nu al bevestigt zijn. Indien ja, haak deze los, ontwar en bevestig opnieuw.
- Indien je gebruik maakt van een mastspreider, monteer deze dan en zorg voor een gelijkmatige lichte spanning op de zijwanten.
Controleer of de montage goed is. De haakuiteinden van de wantenspanners dienen reglementair binnenwaarts gericht te zijn.
- Bevestig de stuurkoorden van het fok- en hoofdzeil via hoofd- en fokschoot aan de centrale winchkoord. Controleer een keer extra de sluiting en de algehele conditie ervan.
- Neem een paar meters afstand van je boot en kijk naar het achtersteven, mast en zwaard. De mast hoort mooi verticaal te zijn, in dezelfde lijn als het zwaard. Indien niet, pas de zijwanten van de spreider aan tot het klopt.f
- Kijk nu vanuit een andere hoek dwars op de volle lengte van de boot, kijk hoe de masthelling van de mast is tov zwaard en dekromp. Bij zwakke wind is een helling naar het achtersteven nodig, bij normale wind 90° en felle wind hellend naar de neusboeg. De maximale helling situeert zich tussen +4° tot -2°. Het regelen hiervan doe je met de maststeun in combinatie met de achterstaglijn van het hoofdzeil en voorstaglijn van de fok. Regel en controleer dit enkele malen. Zorg dat alle lijnen voldoende trekspanning verkrijgen, maar overdrijf niet. Het is zeker niet de bedoeling dat je bijna een gitaarmelodie zou kunnen spelen op de spanlijnen of zelfs de mast in een ongewone vorm trekt.
- Zorg dat je mast niet verbuigt in een S-vorm, enkel een lichte buiging in het topdeel, gericht naar het achtersteven, parallel met de voorzijde en snitvorm van het hoofdzeil, is correct. Controleer de spanning op de achterstag koord, teveel spanning veroorzaakt vreemde horizontale rimpels in het hoofdzeil en/of teveel spanning op de voorstaglijn van de fok.
De basis-trim van de boot is nu eindelijk klaar, volgende is het fijn trimmen van beide zeilen.
- Plaats een batterij in de boot en verbind de ontvanger en zender actief.
Fijn trimmen:
- Minimale zeilopening
- Maximale zeilopening
- Camber
- Twist
Stap 1: Minimale zeilopening
- Plaats de stick van de zender in minimale zeilopening positie.
- Controleer de afstand tussen de hoofdzeilgiek en hoofdschoot. Regel deze tot een 10-15mm, zoals vermeld in onderstaande tabel.
Vermijdt het eventueel te fel neertrekken van de hoofdzeilgiek. Onnodig, nadelig en op termijn funest voor de winchservo, soms op heel korte termijn. Enkel een klein voordeel om nog iets scherper te varen door het strak trekken van de twistvorm van het hoofdzeil. Toch niet raadzaam, hiervoor zijn andere en betere technische oplossingen.
- Controleer de afstand tussen fokgiek en fokschoot. Regel deze tot 15-20° opening tov de mastvoet. Ook hier verwijzing voor de juiste afstand naar onderstaande tabel.
Indien de fokgiek te centraal blijft zal het effect van backwind snel optreden! Teveel opening daarentegen creëert het effect van onvoldoende hoog aan de wind te kunnen varen.
Voor beide afstanden, geldt volgende vuistregel: minder wind, iets minder fokzeilopening. Meer wind, iets meer fokzeilopening.
Stap 2: Maximale zeilopening
- Plaats de zeilstick van de zender in maximale zeilopening positie. De trimsettings van de zender dienen als basisinstellingen.
- Controleer de uitslag van het hoofd- en fokzeil. De maximale uitslag is voor beiden 80-85°, niet meer, dit vanwege de nog in te stellen twist hoeveelheid in de volgende stap. Regel voor beide gieken de uitslag.
Ook hier zijn de trimsettings van de zender voor de maximale uitslag, de basis om aan te passen. Desnoods dient ook de aanhechting van de fokgiek in kleine mate naar voor of achter verschoven te worden om een correcte zeilopening te bekomen, dit voor het fokzeil.
Stap 3: Camber
- Camber is de hoeveelheid bolling van beide zeilen ter hoogte van beide gieken.
- Hoe minder wind, hoe minder camber. Hoe meer wind, hoe meer camber zijn normaal de basis.
- Zet de stick van je zender voor zeilopening opnieuw minimaal.
- Voor een Marblehead boot is de camber bij matige wind voor de fok meestal 35mm en voor het hoofdzeil 30mm. Het meten van deze afstand gebeurt op 30% aan de onderzijde van het zeil, met als beginpunt de voorzijde. Regel voor elk zeil de voorgeschreven afstand afhankelijk van de momentele windcondities.
Stap 4: Twist
- Twist is de hoeveelheid curve of kromming die je instelt op de achterzijde of achterlijk genaamd van beide zeilen.
- Zet de zeilopening op minimaal dmv de stick van je zender.
- Start met de twistregeling van het hoofdzeil.
- Een goede twistregeling is waarbij de onderzijde voor 2/3de in rechte lijn naar het topdeel, maar met een hoek van ongeveer 5° weglopend van de top zelf.
- Na dit 2/3de deel, buigt deze curve pas in een mooie boog of buikvorm terug naar de punt van het zeil.
- Om deze volledige curve te bekomen, gebruik je de stelschroef van de neerhouder. Deze regeling zal het uiteinde van de hoofdzeilgiek meer of minder liften en dus de achterstag van het hoofdzeil de gewenste kromming bepalen.
- Eens de twist van het hoofdzeil goed is, start de regeling voor het fokzeil.
- Bedoeling hier is net dezelfde twistcurve te bekomen voor het fokzeil, mooi parallel met het hoofdzeil. Bekijk dit telkens na aanpassingen, aan het achtersteven, met de boot 30° zijdelings gekanteld.
- De twistregeling voor de fok gebeurd dmv de achterlijk spankoord. Deze spankoord met blokje zal de achterzijde van de fokgiek toelaten om te liften of te dalen. Maw het achterlijk van het fokzeil liften en dus buigen, dalen en dus strekken.f
- Deze regeling is heel precies, de spankoord slechts 1-1,5mm verschuiven geeft direct een grote wijziging in de gewenste curve.
- Controleer voortdurend elke kleine aanpassing en regel bij indien nog nodig.
- Na al deze stappen uit te voeren, is er nog een heel belangrijk punt. Door de aanpassingen op de twist van beide zeilen, zijn beide gieken niet meer op dezelfde hoogte als voordien bij de aanvang. Maw stap 1 en stap 2 voor de minimale en maximale zeilopening dienen volledig herhaald te worden tot alles klopt.
Hieronder enkele standaard meetwaarden voor het trimmen van een zeilset Marblehead:
| Zeilset conventioneel | A | B | C |
| Zijdelingse boothelling | 10-20° | 20-30° | 30-35° |
| Masthelling | Achter 1-2° | Geen | Voor 2-4° |
| Afstand tussen hoofdgiek en schoot bij minimale zeilopening | 10-12mm | 12-14mm | 20-25 mm |
| Fok camber | 30-35mm | 35-40mm | 40-45 mm |
| Hoofdzeil camber | 25-30mm | 30-35mm | 35-40 mm |
| Afstand uiteinde fokgiek en mastvoet bij minimale zeilopening | 55-60mm | 50-55mm | 50-55 mm |
Wanneer je gaat zeilen met golven op het wateroppervlak, is het best de minimale zeilopening tussen hoofdgiek en schoot iets te vergroten met 5-10mm tov de standaardwaarden. Ook de camber voor fok- en hoofdzeil met 5-10mm extra.
Deze bijkomende regeling is onafhankelijk van het type zeilset A, B of C. Hoe groter de golfhoogte, hoe groter de waarden en omgekeerd.f
Controleer finaal nog een keer zeilopening min/max, cambers en twists alsook het parallel profiel van je zeilset. Uiteraard is een korte controle van alle bevestigingen en koorden aan te raden. Controleer ook de goede werking van het roer en de zeilen met je zender in werking.
De balans tussen hoofd- en fokzeil, maakt een boot loevend, afvallend of neutraal, wanneer de boot zonder besturing een rechte lijn vaart, dit haaks op de windrichting.
Te sterk loevend of afvallend maakt dat je de boot telkens teveel moet corrigeren met het roer. Elke onnodige roeruitslag vertraagd de boot opnieuw, maw snelheidsverlies tot gevolg.
Lichtjes loevend aan 2° tov een neutrale rechte lijn, is de beste oplossing. Gebruik hiervoor bovenstaande instellingen, masthelling, cambers en twists. Slechts kleine aanpassingen wijzigen al snel de algehele zeilbalans.
De boot is vaarklaar voor de eerste test op het water!
Test de boot op het water, keer daarna terug en stel bij waar nog nodig.
Deze fase herhaal je enkele malen tot je merkt dat je boot voldoende snel of liefst sneller en competitief is, dit in vergelijk met de andere boten die momenteel ook testvaren.
Je bent nu echt klaar voor de eerste start van de wedstrijd.
Let op dat tijdens een dag wedstrijdvaren de windcondities sterk kunnen wijzigen. Bereid je hierop ook voor. Het vervangen van een zeilset door een ander type is zeker geen uitzondering. Overpower maakt de boot wispelturig en eigenzinnig qua bestuurbaarheid. Underpower daarentegen maakt de boot traag en lui in acceleratie. Net daarom is de juiste keuze zeilset bij elke windconditie, specifiek met afwisselende rukwinden, uiterst belangrijk !
Ook je trim blijven controleren tussen gevaren heats is een must. Zeker indien je een aanvaring had met een andere boot of je boot zelfs van je bootstander gevallen is. Probeer dit laatste natuurlijk absoluut te vermijden! Schade is jammer en kan je boot onbruikbaar maken.
Een goede tip is om bij felle wind, tijdens pauze(s), beter je boot laag en plat tegen de grond te plaatsen. Een goede aanpasbare bootstaander is de beste oplossing.
Maak ook gebruik van windindicators op je boot zelf. Windcondities wijzigen voortdurend.
Wijziging van de zuivere windrichting, invloed van boten in je nabijheid, bomen of gebouwen veroorzaken rolwinden, windluwte of andere. Vuile windzones zijn er meer dan je verwacht tijdens een race. Onthoudt deze plaatsen, pas je zeiltactiek aan voor een volgende passage.
Windindicators op je boot vertellen plaatselijk de toestand en karakter van de wind. Een eenvoudige kleine wimpel of windvaan op de top van je mast, zijn al goede hulpmiddelen. Zogenaamde telltales op de zeilen, tonen de windstroming rond de zeilen. Uiteraard vraagt het heel wat oefening al deze indicator-gegevens correct te begrijpen en er ook juist op te reageren.
Radiozeilen is een sport waarbij je vooraf tactisch denkt en bijna alle zintuigen nodig hebt om elke situatie juist in te schatten, correct te reageren volgens alle bestaande regels, gevoel voor fairplay, afgerond met alle kennis en ervaring die je momenteel hebt. Net om die redenen maakt het de sport zo aantrekkelijk en telkens een ware beleving, dit keer op keer.
Zeil en geniet!
© Copyright RCZEILEN